Ahududu

Tıbbi Aromatik Bitki
Ahududu
Alem
Plantae (Bitkiler)
Bölüm

Sınıf
Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım
Rosales
Familya
Rosaceae (Gülgiller)
Cins
Rubus
Türü
R. İdaeus
Diğer İsimler : Ahududu, Himbeere, Rubus idaeus, Ağaç çileği ,Sultan çileği

Botanik
Gövdesi yuvarlak, grimsi veya beyazımsı yeşil renkte, 1-2m boyunda, dikensiz veya çok az dikenlidir. Kanat yaprakları 3-7adet yapraktan oluşur. İlk yaprakları karşılıklı ve sonra tek ve irice yaprak bulunur. Yaprakları sapsız veya kısa saplı, kenarları dişli, uca doğru sivrice, oval şekilli, üzeri pürtüklü, üstü koyu altı açık yeşil renklidir. Çiçeklerinin taç yaprakları açık pembe ve beyaz renkte, ortada ve incedir. Taç yapraklarını saran kupa yaprakları ise üçgen şeklinde, geri doğru kıvrık, açık yeşil renkli ve ortada 20-30adet döllenme tozluğu bulunur. Meyveleri çiçeğin göbeğindeki sarımsı yeşil tümseğin zamanla olgunlaşması ile önce esmer, sonra kahverengimsi sonra da siyahımsı ve nihayet koyu kırmızı bir renk alır. Ahududunun meyveleri görünüş olarak çileğe benzer. Bu nedenle bu bitkiye ağaç çileği de denir.
Ahududu1.jpg
Ahududunun yetiştiği yöreye, iklime ve toprağa göre oldukça çok alt türü mevcuttur. Ahududu yaprakları eskiden ishale, diş ve ağız içi yara ve iltihaplarına karşı kullanılmıştır. Vatanının Toros dağları olduğu tahmin edilen bitki günümüzde daha çok Avrupalılar tarafından kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Türkiye’de yetistigi yerler: Ege, Marmara, Karadeniz bölgeleri.
Yetiştirilmesi
Yetiştirilmesi oldukça kolay olup bahçenin veya tarlanın yarı gölgelik ve nemli olan bir yöresine dikilen bir fidesi kısa zamanda gelişir ve olgunlaşır. Vatanı Türkiye olan bitki Marmara ve Karadeniz bölgesinde yabani olarak zaten yetişmektedir.
Hasat zamanı
Çiçek açmaya başladığı andan itibaren yaprakları toplanır, havalı ve gölgelik bir yerde kurutularak kaldırılır. Maalesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlarda açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukça azaltır.

Kullanildigi yerler: Kullanilan kismi, meyve, çiçek ve yapraklaridir. Meyveler tamamen olgunlastiklari zaman toplanir. Yapraklarinda tanen, meyvelerinde ise organik asitler (malik asit, sitrik asit vs.) seker, pektin, uçucu ve sabit yaglar bulunmaktadir. Yapraklari bogaz hastaliklarinda gargara için kullanilir. Çiçeklerinden romatizma ve nikris (gut) hastaliklarinda faydalanilir. Taze olarak, seker ve böbrek hastaliklarinda perhiz yiyecegi olarak istifade edilir. Halk arasinda ishal ve atesli hastaliklara karsi tavsiye edilir.
Ahududu bitkisinin genelde meyvesinden yararlanılmaktadır. Fakat yapraklarıda sıhhi etkilere sahiptir. Ahududu bitkisinin ve meyvesinin sıhhi etkileri şöyle sayılabilir:
•İştah açar (ahududu yaprağı)
•Kuvvet verir (ahududu yaprağı)
•idrar sökücüdür (ahududu yaprağı)
•ishal gidericidir (ahududu yaprağı)
•Ağız ve boğaz hastalıkları için gargara yapılabilir (ahududu yaprağı ve çiçeği)
•Göz iltihaplarında göz yıkanarak pansuman edilebilir (ahududu yaprağı ve çiçeği)
Halk arasında; ağız içi, yutak, dişetleri ve bademcik iltihapları ve yaralarına karşı Ahududu çayı içilir veya gargarası yapılır. İshale karşı kanı temizleyici olarak kullanılır. Eskiden doğum öncesi sancıları azaltmak ve doğumu kolaylaştırmak, doğumdan sonra ise kanamayı kesmek için içirilirdi.
Birleşimi:
Yapraklarının birleşimindeki maddeler;
a) Tanin türevleri %10 oranında olup en önemlileri; Gallikasit ve Ellagasittir.
b) Organik asitlerden; Sitrik asit (Limon asidi) ve malik asit (elma asidi)
c) Ayrıca C-vitamini, şeker, pektin, eterik yağ ve Flavonitler içerir.
Meyvesinin birleşimindeki maddeler;
a) Minerallerden; Potasyum, magnezyum, demir ve fosfor
b) Vitaminlerden; E, B6, B2 ve C-vitamini, B3 vitamini (Niacin), Provitamin-A (B-karoten)
c) Aromalı maddeler; 4-(-Hidroxyphenyl)-2-butanon, α-Ionen ve B-Ionen
d) Ayrıca sabit yağlar, karbonhidratlar, proteinler, Antocyanillerden; Cynadinglikozit ve pelargonidinglikozit içerir.